Γιατί η Αιμοσφαιρίνη και ο Αιματοκρίτης πέφτουν κατά τη διάρκεια μιας νοσηλείας, και κατά κύριο λόγο τις πρώτες ημέρες της εισαγωγής κάποιου σε νοσοκομείο; 3 βασικοί παράγοντες φαίνεται να ευθύνονται: 1. αιμοληψίες 2. ενδοφλέβια ενυδάτωση και 3. επεμβατικές πράξεις και αιμορραγίες.
Παρ΄ όλα αυτά, η παρατεταμένη ακινησία και κλινήρης παραμονή σε οριζόντια θέση (κατακεκλιμένοι ασθενείς) φαίνεται να παίζει κι αυτή τον ρόλο της.
Μέχρι τα μέσα του 20ού αιώνα η παρατεταμένη κατάκλιση θεωρούταν ότι δρούσε επωφελώς στην αντιμετώπιση όλων των ασθενειών. Το ακριβώς αντίθετο δηλαδή από αυτό που σήμερα πιστεύουμε, ότι δηλαδή έχει αρνητικές επιδράσεις τόσο στον οργανισμό όσο και στον συνολικό όγκο του αίματος.
Κατά την διάρκεια του 2ου παγκόσμιου πολέμου, όσοι στρατιώτες κινητοποιήθηκαν γρήγορα από τραυματισμούς και λοιμώξεις, ανέρρωσαν ταχύτερα. Η αεροναυτική επιβεβαίωσε αργότερα ότι τόσο η ακινησία, όσο και η κατάσταση μη μεταφοράς του βάρους μας, δρουν επιβαρυντικά σε όλα τα μείζονα όργανα. 120 και πλέον χρόνια πίσω, ο Ernest Starling απέδειξε ότι υπάρχει μια συνεχής παλίνδρομη επικοινωνία υγρών και άλλων μορίων μεταξύ αίματος και εξωαγγειακού χώρου. Ρυθμιστής είναι η ισορροπία υδροστατικών και ογκωτικών πιέσεων στα τριχοειδή (τα μικρότερα και πιο περιφερικά αγγεία του οργανισμού δηλαδή).
Το 1928, μια 32σέλιδη δημοσίευση στο Journal of Clinical Investigation αποδεικνύει ότι ο συνολικός όγκος πλάσματος μειώνεται κατά 11% κατά μέσο όρο μετά από 30 min ορθοστασίας, και ανάλογα αυξάνεται ο αιματοκρίτης.
30 χρόνια αργότερα, μια άλλη μελέτη επίσης περιγράφει μείωση κατά 10.8% στον όγκο πλάσματος (ισοδύναμο με περίπου 500 mL σε ενήλικα 70 kg) μετά 15 min, μεταβολή που αυτόματα επανέρχεται με την επιστροφή σε οριζόντια θέση.
Οι άλλοι λόγοι πίσω από την πτώση του αιματοκρίτη την πρώτη ημέρα της νοσηλείας φυσικά παραμένουν: συχνές παρακεντήσεις για αιμοληψίες και χορήγηση ενδοφλέβιων υγρών.
Γνωρίζοντας λοιπόν ότι μέχρι και ένα 30% των μεταβολών του όγκου πλάσματος μπορεί να αποδοθεί σε διατήρηση και μόνο κατακεκλιμένης θέσης για μεγάλο διάστημα, θα μπορεί να εξηγήσει κάποια από τα ερωτηματικά που γεννιούνται κατά την κλινική εκτίμηση.
Συμπερασματική, n παρατεταμένη διατήρηση της κλινήρους ανάρροπης θέσης οδηγεί σε πτώση του Αιματοκρίτη και συνεισφέρει σε αυτό που αποκαλείται αναιμία της νοσηλείας. Δυστυχώς, ακόμα και σήμερα, νοσηλευόμενοι άνω των 65 ετών ξοδεύουν ένα 71-83% του χρόνου τους κατακεκλιμένοι (Fox et al, 2018). Λέγεται και ψευδοαναιμία θέσεως (https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0025619611630929?via%3Dihub). Πιστεύω ότι εξηγεί επίσης πολλές από τις αδικαιολόγητες και απότομες διακυμάνσεις του αιματοκρίτη κατά τη διάρκεια των πρώτων ημερών της νοσηλείας κάποιου. Και μόνο η γνώση αυτή, θα γλυτώσει πολλούς ασθενείς, όχι απλώς από σειρά περιττών εξετάσεων, αλλά και από άσκοπες μεταγγίσεις.
