Λίγα στοιχεία για ένα θέμα που αφορά τις περισσότερες γυναίκες. Πνευμονική εμβολή και εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση (DVT) είναι οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος: της θρομβοεμβολικής νόσου. Γιατί όμως είναι αυτό το φαινόμενο τόσο συνυφασμένο με την κύηση; Κατά την κύηση οι γυναίκες έχουν 4-5 φορές αυξημένο κίνδυνο εκδήλωσης θρόμβωσης.
Πως μεταφράζεται αυτό σε απόλυτους αριθμούς; Στην πραγματικότητα δεν περιμένουμε πάνω από 2 θρομβώσεις σε κάθε 1000 εγκυμοσύνες. Από αυτές, 1 στις 5 είναι πνευμονικές εμβολές, κι από τις τελευταίες, 1 στις 40 αποβαίνουν μοιραίες, ενώ το 43-60% όλων λαμβάνουν χώρα τον πρώτο 1-1.5 μήνα μετά τον τοκετό.
Από το σύνολο λοιπόν των θρομβώσεων που θα συμβούν στη διάρκεια των 9 μηνών της κύησης, οι μισές περίπου εκδηλώνονται στο πρώτο τρίμηνο μόνο. Κατά τη διάρκεια της λοχείας, ο κίνδυνος αυτός είναι ακόμα μεγαλύτερος. Η θνητότητα εξαιτίας θρόμβωσης κυμαίνεται σε 0.4-1.6 ανά 100.000 εγκυμοσύνες, και οι περισσότερες θρομβώσεις αφορούν το αριστερό κάτω άκρο.
Έτσι, θα αναγκαστούμε υπό καθορισμένες ενδείξεις να συνταγογραφήσουμε το πιο συχνά χορηγούμενο αντιπηκτικό στην εγκυμοσύνη. Κάποια από τις ηπαρίνες χαμηλού μοριακού βάρους. Προηγουμένως, περιγράφουμε στην υποψήφια μητέρα την αποτελεσματικότητα του φαρμάκου: σε κάτι λιγότερο από 1 για κάθε 100 κυήσεις, παρά την θεραπεία, δεν θα καταφέρουμε να προλάβουμε τη θρόμβωση. Επιπλέον, σε 1 στις 200, και 1 στις 100 περιπτώσεις, προ και μετά τοκετού αντίστοιχα, ο γυναικολόγος θα έχει να αντιμετωπίσει σοβαρή αιμορραγία.
Όσο αναφορά κάποιες ανεπιθύμητες ενέργειες, με σειρά συχνότητας βλέπουμε, δερματικές αλλεργικές αντιδράσεις, χαμηλά αιμοπετάλια, και οστεοπορωτικά κατάγματα (1 στις 2500 εγκυμοσύνες). Φαίνεται λοιπόν ότι αυτή η κατηγορία περιλαμβάνει αρκετά ασφαλή φάρμακα. Αυτό συνετέλεσε αρκετά στην πολύ διαδεδομένη χρήση τους, εντός και εκτός ενδείξεων.
Ποιες είναι όμως κάποιες από τις εγκεκριμένες ενδείξεις; Από τους ισχυρούς παράγοντες κινδύνου, προηγηθείσα θρόμβωση είναι αποδεδειγμένα ο επιβαρυντικότερος. 15-25% όλων των θρομβώσεων στην εγκυμοσύνη αφορούν υποτροπές. Ακολουθεί η γενετική προδιάθεση, με 20-50% των γυναικών που εκδηλώνουν θρόμβωση στην κύηση ή τη λοχεία, να έχουν κάποια μορφή θρομβοφιλίας. Κληρονομικότητα: Η εγκυμονούσα αντιμετωπίζει περίπου 2 φορές πιο αυξημένο κίνδυνο, μόνο και μόνο αν υπάρχει ιστορικό θρόμβωσης σε κάποιον 1ου βαθμού συγγενή. Μαζί με αρκετούς άλλους παράγοντες, συνυπολογίζονται σε προγνωστικά μοντέλα, που μας βοηθούν να εκτιμήσουμε με ακρίβεια τον κίνδυνο θρόμβωσης, και παράλληλα, εάν αυτός υπερβαίνει τον κίνδυνο για αιμορραγία από τη χορήγηση αντιπηκτικής αγωγής.
Η εγκυμοσύνη λοιπόν, δεν είναι χωρίς τους κινδύνους της. Η προχωρημένη ηλικία στην σύλληψη στην εποχή μας, η ακινητοποίηση, πολύτοκες μητέρες, πολλαπλά έμβρυα, υπερέμεση, είναι μερικοί από τους παράγοντες που διογκώνουν αυτόν τον κίνδυνο. Η χορήγηση της σωστής δόσης αντιπηκτικού, η παρακολούθηση και γενικά ο χειρισμός κυήσεων υψηλού κινδύνου, είναι ένα ξεχωριστό κεφάλαιο.
