Μυέλωμα, Μυελοδυσπλασία, Μυελογενής Λευχαιμία, Μυελοίνωση, Πολυομυελίτιδα, Μυελομηνιγγοκήλη. Λέξεις που ακούγονται σχετικές μεταξύ τους. Δεν είναι όμως. Τις ενώνει απλώς ο όρος μυελό-.
Όταν για πρώτη φορά έκανα αναζήτηση στο PubMed για τον όρο μυελοδυσπλασία, αναζητώντας ένα έγγραφο σχετικά με τον μυελό στα Μυελοδυσπλαστικά Σύνδρομα, η αναζήτηση επέστρεψε μια σειρά από άρθρα σχετικά με την δισχιδή ράχη (spina bifida) και όχι για το μυελό των οστών. Αυτή ήταν η πρώτη έκπληξη.
Η γλωσσική σύνδεση στα Αγγλικά (και σε άλλες γλώσσες) μεταξύ μυελού και εγκεφάλου/νωτιαίου μυελού είναι άστοχη και προκύπτει από μια ιστορικά εσφαλμένη αντίληψη.
Φυσικά, υπάρχουν πολλά γλωσσικά λείψανα που είναι ενσωματωμένα στη γλώσσα και έχουν παραμείνει επί μακρόν, παρά το γεγονός ότι οι ιδέες που τα γέννησαν είναι από καιρού ξεπερασμένες: π.χ., η Γρίπη (infuenza) δεν έχει καμία σχέση με την λατινική λέξη από την οποία προήλθε, και η οποία σχετίζει τη νόσο με κάποια κακή επίδραση των αστεριών. Αλλά και η ίδια η λέξη γρίπη, έχει τις ρίζες της στην γαλλική la grippe, που ουσιαστικά σημαίνει αρπαγή και κατάληψη.
Παρομοίως, η νόσος που ονομάζουμε ελονοσία (malaria) – mal (κακό) + aria (αέρας) – μεταδίδεται όχι από μολυσμένο ή με άλλο τρόπο τοξικό αέρα, αλλά από τα κουνούπια Anopheles που είναι γεμάτα με παράσιτα.
Το αγγλικό ιατρικό myelo – προέρχεται από τα αρχαία ελληνικά, όπου η ίδια λέξη μυελός χρησιμοποιήθηκε για να περιγράψει τρία πράγματα: τον μυελό των οστών, τον νωτιαίο μυελό και, σε μικρότερο βαθμό, τον εγκέφαλο. Γιατί η ίδια λέξη για τρία τόσο διαφορετικά μεταξύ τους όργανα κύριε Ιπποκράτη;
Ας το δούμε από την προοπτική των αρχαίων. Τοπολογικά, ο νωτιαίος μυελός φαίνεται πιθανώς να είναι ένα είδος παχύρρευστου μεδουλιού που γεμίζει τη σπονδυλική στήλη και ο εγκέφαλος κάτι ανάλογο για το κρανίο. Καμία άλλη οστική δομή δεν εγκλείει τόσο μεγάλη και μυστηριώδη ουσία.
Σε μια περίεργη και απρόσμενη τροπή για την εννοιολογική συνδεσιμότητα του μυελού και του εγκεφάλου, το 2018 μικροσκοπικά κανάλια που συνδέουν απευθείας το μυελό του κρανίου με την επιφάνεια του εγκεφάλου εντοπίστηκαν και περιγράφηκαν από τον Matthias Nahrend και την ομάδα του.
Υπάρχει επίσης μια συναρπαστική θεωρία ότι οι πρόγονοί μας βασίζονταν στην κατανάλωση μυελού για να θρέψουν τους αναπτυσσόμενους εγκεφάλους τους. Αυτό έχει λογική- τα ίδια τα αρπακτικά αφού απομάκρυναν όλα τα υπόλοιπα από κάθε νέο θύμα/κουφάρι, ο μυελός ήταν η πιο πλούσια σε θερμίδες ουσία που απέμενε.
Επιστροφή στη σύγχρονη εποχή. Το 1854, ο Rudolf Virchow στο Βερολίνο επινόησε τον όρο ”myelin-” για να περιγράψει περίβλημα νευρώνων.
Ο Πλάτων (στον Τίμαιο) θεωρούσε τον εγκέφαλο και τον νωτιαίο μυελό ως μια ειδική μορφή μυελού των οστών στην οποία ”οι θεοί εμφύτευσαν θεϊκό σπόρο”. Ο Πλάτων πίστευε επίσης ότι και το σπέρμα προήλθε από τον νωτιαίο μυελό, αν και αυτή η ιδέα ευτυχώς δεν έγινε καθολικά αποδεκτή …
Η κινεζική παραδοσιακή ιατρική κάνει έναν παρόμοιο συνειρμό. Οι Κινέζοι πίστευαν ότι το κεφάλι ήταν γεμάτο με ένα θρεπτικό μυελό, χάρη σε μια ενέργεια που ονομάζεται ”ουσία των νεφρών”. ”Ο νεφρός τρέφει τον μυελό, και ο εγκέφαλος είναι μια θάλασσα μυελού” είναι μια βασική ιδέα στην παραδοσιακή κινεζική ιατρική.
Όταν για πρώτη φορά στη δεκαετία του 1840, περιγράφηκε η ασθένεια που σήμερα είναι γνωστή ως Πολλαπλούν Μυέλωμα, χαρακτηρίστηκε από τον τρόπο που προσβάλλει και αλλοιώνει τα οστά, παράλληλα με την κλασική πρωτεϊνουρία Bence Jones.
Το μυέλωμα θεωρήθηκε για πρώτη φορά μια μορφή “mollities ossium”, που σήμαινε “μαλακότητα του οστού”, από το λατινικό “mollis”, δηλαδή μαλακότητα ή μαλθακότητα αν το μετέφρασα σωστά.
Παρεμπιπτόντως, η λέξη ”molly” χρησιμοποιήθηκε για να περιγράψει το ”molly house”, ένα βρετανικό στέκι του 18ου αιώνα στο οποίο συχνάζανε άνθρωποι που θεωρούνταν θηλυπρεπείς (”μαλακοί΄΄).
Ο όρος ”πολλαπλούν μυέλωμα”, με έμφαση σε πλασματοκυτταρικούς όγκους που προέρχονται από το μυελό και έχουν πολλαπλές εντοπίσεις, εισήχθη το 1873 από τον J. von Rusitzky από το Κίεβο, για τον οποίο ελάχιστα ξέρουμε εκτός από το ότι κάποτε εργάστηκε στο εργαστήριο του περίφημου Friedrich von Recklinghausen στο Στρασβούργο. Αυτά τα ετυμολογικά προς το παρόν…
Post Views: 4.917
