Ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον άρθρο δημοσιεύθηκε πρόσφατα στο περιοδικό Leukemia. Αφορά μελέτη γύρω από τις τάσεις και μεταβολές στις αιτίες θανάτου σε 683.000 ασθενείς με αιματολογικούς καρκίνους, κατά τη διάρκεια των τεσσάρων δεκαετιών από το 1975-2016. Δεδομένα εξήχθησαν από την βάση SEER.
Οι αιματολογικές νεοπλασίες (κακοήθειες ή καρκίνοι αλλιώς) αποτελούν σημαντική αιτία θανάτου ανά την υφήλιο. Το 2020, υπολογίζεται ότι υπήρχαν 1,3 εκατομμύρια νέες διαγνώσεις με 700.000 θανάτους παγκοσμίως. Τα περιστατικά αυξάνονται με την ηλικία. Η μελέτη μάλιστα Global Burden of Disease (GBD) ανέφερε ότι τα περιστατικά μη-Hodgkin λεμφώματος (NHL) και λευχαιμιών αυξήθηκαν κατά 45% και 26% αντίστοιχα από το 2006 έως το 2016!
Οι αναλύσεις των αιτιών θανάτου σε τέτοια περιστατικά μόνο απλές δε μπορούν να χαρακτηριστούν. Για παράδειγμα, καθώς οι θάνατοι από ορισμένα νοσήματα όπως το λέμφωμα Hodgkin έχουν μειωθεί, το ποσοστό θανάτων από νέους σχετιζόμενους με τη θεραπεία καρκίνους, όπως η οξεία μυελογενής λευχαιμία (AML), και οι καρδιαγγειακές νόσοι έχουν αυξηθεί. Στη Χρόνια Μυελογενή Λευχαιμία (CML), όπου η επιβίωση έχει αυξηθεί σημαντικά, το ποσοστό των θανάτων από μη-CML αίτια έχει επίσης αυξηθεί σημαντικά. Μερικές φορές πάλι, υπάρχει αβεβαιότητα για τον ακριβή προσδιορισμό των αιτιών θανάτου. Για παράδειγμα, ορισμένα άτομα με ΑΜL που λαμβάνουν μεταμόσχευση αιμοποιητικών κυττάρων ενώ βρίσκονται στην 1η ύφεση πεθαίνουν από θνησιμότητα που σχετίζεται με τη μεταμόσχευση, όπως η νόσος μοσχεύματος έναντι ξενιστή (GvHD) . Εάν αυτά τα άτομα είχαν στην πραγματικότητα ιαθεί πριν ακόμα λάβουν μόσχευμα, που θα πρέπει να κατατάξουμε τον θάνατό τους;
Η ίδια η νόσος μπορεί λοιπόν να ήταν η κύρια αιτία θανάτου μεταξύ των ατόμων με μυέλωμα, οξεία λεμφοβλαστική λευχαιμία και οξεία μυελογενή λευχαιμία, σε άτομα όμως με χρόνια λεμφοκυτταρική λευχαιμία, λέμφωμα Hodgkin και χρόνια μυελογενή λευχαιμία, καρδιαγγειακά νοσήματα και όχι το ίδιο το νόσημα αποτέλεσε την κύρια αιτία θανάτου. Η μεγαλύτερη σχετική μείωση στους θανάτους λόγω καρκίνου ήταν μεταξύ των ατόμων με λέμφωμα Hodgkin, χρόνια μυελογενή λευχαιμία και χρόνια λεμφοκυτταρική λευχαιμία, όπου το ποσοστό των ανεξάρτητων με το νόσημα θανάτων αυξήθηκε σημαντικά.
Πιο συγκεκριμένα:
Καταγράφηκαν συνολικά 390.534 θάνατοι μεταξύ 683.333 ατόμων. Το 56% πέθανε από τον ίδιο τον καρκίνο, το 15% από έναν 2ο καρκίνο και το 29% από μη σχετιζόμενα με τον καρκίνο αίτια, κατά κύριο λόγο καρδιαγγειακή νόσο.
Σε άτομα που διαγνώστηκαν την περίοδο 1975-1979, οι θάνατοι από καρκίνο αντιστοιχούσαν στο 65% των θανάτων, από δεύτερο καρκίνο στο 15% και οι μη σχετιζόμενοι με καρκίνο θάνατοι στο 20%. Τα αντίστοιχα ποσοστά σε άτομα που διαγνώστηκαν την περίοδο 2010–2014 είναι 62%, 12% και 26%.
Τελική διαπίστωση: 1. οι αιτίες θανάτου έχουν μεταβληθεί με την πρόοδο του χρόνου για ορισμένους αλλά όχι όλους τους αιματολογικούς καρκίνους. Καθώς τα άτομα αυτά επιβιώνουν πλέον περισσότερο, αυξάνονται οι κίνδυνοι θανάτου από νέο καρκίνο και από άλλα αίτια που σχετίζονται με την ηλικία. Κάποιοι από τους λόγους για τους οποίους τα ποσοστά θανάτου από τον ίδιο τον αιματολογικό καρκίνο μειώθηκαν είναι η έγκαιρη διάγνωση, οι καλύτερες θεραπείες, η πιο εύκολη πρόσβαση σε δομές υγείας. 2. Για κάποια νοσήματα, κυρίως λεμφώματα Hodgkin και μη Hodgkin, χρειάζεται αυξημένη επαγρύπνηση για τυχόν εμφάνιση μακροπρόθεσμων επιπλοκών, σχετικών ή μη με τη θεραπεία που αρχικά εφαρμόστηκε για να θεραπευθούν αυτά.
