Thomas Hodgkin

Ιστορικά στην ιατρική, είναι αναλογικά ελάχιστες οι περιπτώσεις γιατρών που έδωσαν το όνομά τους σε νοσήματα. Από αυτές τις λίγες, άλλοι όροι πλέον δεν χρησιμοποιούνται (Νόσος Bright, από Richard Bright), και άλλα νοσήματα είναι υπερβολικά σπάνια (Νόσος Addison από Thomas Addison). Σε κάθε όμως νοσοκομείο, σε όλο τον κόσμο, καθημερινά το όνομα Hodgkin θα ακουστεί πολλές φορές. Και σα να μη φτάνει αυτό, ορίζει την πρώτη ουσιαστική ταξινόμηση των λεμφωμάτων: Αν ένα λέμφωμα δεν είναι Hodgkin, τότε αυτομάτως είναι μη Hodgkin! Τα τρία ονόματα που προανέφερα έχουν όμως κι άλλο κοινό. Είναι γνωστοί και ως οι τρεις μεγάλοι του νοσοκομείου Guy’s, των αρχών του 1800. Ας κάνουμε μια σύντομη ιστορική αναδρομή στη ζωή του πατέρα των λεμφωμάτων.

Ο Thomas Hodgkin γεννήθηκε τον Αύγουστο του 1798 στο Middlesex από μια πολύ φιλόθρησκη  οικογένεια, που λόγω του γεγονότος όμως ότι δεν ήταν μέρος της Αγγλικανικής Εκκλησίας (Quakers), δεν του επετράπη να σπουδάσει ιατρική στην Αγγλία. Ο Hodgkin όμως περνούσε πολύ από τον χρόνο του περιφερόμενος στις πτέρυγες του Guy’s, άλλοτε σαν βοηθός αποθηκάριου και άλλοτε σε άλλα πόστα. Εκεί γνωρίζει τον Sir Ashley Cooper που τον συμβουλεύει να πάει στη Σκωτία και να σπουδάσει σε ένα από τα καλύτερα εκεί πανεπιστήμια, το πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου. Εκεί όπου λίγα χρόνια αργότερα ξεκίνησε να σπουδάζει χωρίς όμως ποτέ να ολοκληρώσει τις σπουδές του, ο Charles Darwin.

Το 1821 ο Hodgkin πήγε στο Παρίσι, το οποίο παρεμπιπτόντως θεωρούνταν το κέντρο της ιατρικής τον 18ο αιώνα. Εκεί εκπαιδεύτηκε από τον Laennec, ο οποίος εξέλιξε το πρώτο στηθοσκόπιο, και ενέπνευσε τον Hodgkin να φέρει το στηθοσκόπιο στην Αγγλία.

Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στο Εδιμβούργο, έγραψε για τον σπλήνα: On the uses of the Spleen – και υπέθεσε ότι ο σπλήνας ήταν μια δεξαμενή πυλαίου αίματος. Διογκωνότανε σε πολλές ασθένειες και συρρικνωνόταν όταν υπήρχε αιμορραγία. Αποφοίτησε το 1823 με διδακτορικό πάνω στη συγγένεια των λεμφαδένων με τον σπλήνα.

Επέστρεψε στο Λονδίνο το 1825 και δούλεψε πάλι στο Guy’s. Εκείνη λοιπόν την εποχή στο Guy’s δούλευαν λαμπρά ονόματα της Ιατρικής. Μεταξύ αυτών ο Richard Bright και ο Thomas Addison, όπως ανέφερα στην αρχή. Αυτοί οι δύο και ο Hodgkin συσχέτισαν κλινικά σημεία με ευρήματα από νεκροψίες. Ο Hodgkin άλλαξε πολλά πόστα στο Guy’s, αλλά κλινικός ρόλος δεν του δόθηκε ποτέ. Άλλοτε σαν λέκτορας παθολογικής ανατομίας και άλλοτε σαν έφορος του μουσείου του Guy’s. Στο τελευταίο αργότερα, είχε σημαντική συνεισφορά με παθολογοανατομικά εκθέματα, και συνετέλεσε σε τεράστιο βαθμό ώστε το Guy’s να πάρει τη φήμη που έχει σήμερα (το περίφημο μουσείο ανήκει στο King’s College αλλά δεν είναι ανοιχτό για το ευρύ, παρά μόνο για ιατρικό κοινό). Γνώρισε εκεί επίσης τον Abraham Montefiore, Εβραίο φιλάνθρωπο που έπασχε από φυματίωση, και έγινε στενός φίλος του αδερφού του, Moses Montefiore. Στο Guy’s έμεινε από το 1825 ως το 1837 και περιέγραψε το Key-Hodgkin φύσημα το 1827, ένα διαστολικό φύσημα ανεπάρκειας αορτικής, 5 χρόνια πριν το ξαναφέρει στην επιφάνεια ο Corrigan.

Η διάσημη δημοσίευση όμως χάρη στην οποία έμελλε να μείνει στην αιωνιότητα ήρθε το 1832: Περιγραφή 7 περιπτώσεων ασθενών που πέθαναν και είχαν διογκωμένο σπλήνα και ανώδυνη λεμφαδενοπάθεια. Χρειάστηκαν όμως 20 χρόνια για να του αποδοθεί αναγνώριση. Ο Samuel Wilks – ο οποίος είχε κάνει από τις πρώτες αναφορές στην αμυλοείδωση-  περιέγραψε μια παρόμοια περίπτωση το 1856, και όταν ο Bright του υπενθύμισε το αρχικό έργο του Hodgkin, το ονόμασε προς τιμή του νόσος Hodgkin. Δεν αποκλείεται όμως σήμερα αυτό που ξέρουμε ως νόσος Hodgkin να το ονομάζαμε λέμφωμα Malpighi, από έναν Ιταλό γιατρό που μάλλον περιέγραψε την ίδια ασθένεια το 1666.

Σύντομα μετά, η πρώτη μικροσκοπική περιγραφή της νόσου Hodgkin έγινε το 1872 από τον Theodor Langhans (εκ του οποίου και τα γιγαντοκύτταρα Langhans) και ήτανε στα Γερμανικά. Το 1878 ο Greenfield τα περιέγραψε στην Αγγλική γλώσσα.

To 1892 και 1902, ανεξάρτητα ο Carl Sternberg και η Dorothy Reed περιέγραψαν το κύτταρο Reed-Sternberg. 28 μόλις ετών η Reed, απέρριψε την έως τότε κοινή πεποίθηση ότι η νόσος Hodgkin ήταν ένας υπότυπος φυματίωσης. Έγινε επίσης γνωστό ότι η νόσος Hodgkin είναι μοναδική από τις κακοήθειες στο ότι τα καρκινικά κύτταρα αποτελούν μόνο ένα πολύ μικρό ποσοστό του όγκου. Σήμερα ξέρουμε ότι αυτά τα κύτταρα προέρχονται από κλωνικά Β λεμφοκύτταρα, και ακόμα, ότι μπορούμε να τα συναντήσουμε και σε λεμφώματα μη Hodgkin.

Ας γυρίσουμε πάλι στον Thomas Hodgkin. Πέρα από την ιατρική, ο Hodgkin ήταν και θερμός υποστηρικτής των ιθαγενών, και ασχολήθηκε και έγραψε για τις αποικιακές επιρροές στα εδάφη τους. Αφιέρωσε τη ζωή του στο να βοηθήσει τους καταπιεσμένους και μη προνομιούχους της γης. Συνέγραψε επίσης φανατικά κατά της δουλείας και για θέματα δημόσιας υγείας. Οι θέσεις του ήτανε μάλλον και η αιτία που η αίτηση του για μόνιμη θέση στο Guy’s απορρίφθηκε, η νοσοκομειακή του καριέρα έλαβε τέλος, και μετά από μια περίοδο απραξίας, στράφηκε στο ιδιωτικό επάγγελμα. Από το 1857 έως το 1866 ταξίδευε ανά τον κόσμο προωθώντας μέτρα δημόσιας υγιεινής, επηρεασμένος από την σχέση του με τον Sir Moses Montefiore. Πέθανε σε ένα από τα τελευταία του ταξίδια μετά από εντερική λοίμωξη, κι ενώ βρισκόταν στην Παλαιστίνη.

Παραδόξως, 100 χρόνια μετά την αρχική δημοσίευση, ιστολογικές τομές των δειγμάτων που μελέτησε ο Hodgkin επανεξετάστηκαν. Από τα 7 συνολικά, μόνο τα 3 ήταν πράγματι νόσος Hodgkin. Τα υπόλοιπα 4 ήτανε περιστατικά φυματίωσης, σύφιλης και non Hodgkin λεμφωμάτων. Τη δεκαετία του 60, η προχωρημένη νόσος Hodgkin γίνεται ο πρώτος ”μεταστατικός” καρκίνος που θεραπεύεται οριστικά με συνδυασμένη χημειοθεραπεία, και 200 χρόνια μετά την αρχική δημοσίευση παραμένει μια από τις καλύτερης πρόγνωσης νεοπλασίες, ακόμα κι όταν βρίσκεται σε προχωρημένα στάδια.