Τα χαμηλού βαθμού κακοήθειας από Β κύτταρα λεμφώματα, πλην του οζώδους και του μικρό-λεμφοκυτταρικού λεμφώματος αποτελούν το 10% όλων των non-Hodgkin λεμφωμάτων από Β-κύτταρα. Παρά την πρόοδο στα στατιστικά επιβίωσης για αυτούς τους ασθενείς, λίγα είναι γνωστά για τα αιτία θανάτου στην εποχή του rituximab ή πιο ευρέως γνωστό ως Mabthera.
Από τι λοιπόν καταλήγουν συνήθως αυτοί ο ασθενείς με τα όχι και τόσο επιθετικά λεμφώματα;
Μελετήθηκαν 822 νεοδιαγνωσθέντες ασθενείς με λέμφωμα οριακής ζώνης, λεμφοπλασματοκυτταρικό και αταξινόμητο λέμφωμα Β-λεμφοκυττάρων που πήραν μέρος στην προοπτική μελέτη του Πανεπιστημίου της Iowa/Mayo Clinic το διάστημα 2002-2015. Η αιτία θανάτου καταχωρήθηκε με βάση την ανασκόπηση του ιατρικού φακέλου χρησιμοποιώντας ένα τυπικό πρωτόκολλο. Με μια μέση διάρκεια παρακολούθησης 107 μήνες, είχε συνολικά πεθάνει το 27% (219) των ασθενών. Για κάθε 100 ασθενείς με λέμφωμα, 8 θα καταλήξουν στην δεκαετία ως άμεση επιπλοκή της νόσου, ενώ άλλοι 13 περίπου από ανεξάρτητα αίτια. Ο υπότυπος του λεμφώματος παίζει σημαντικό ρόλο, με την θνητότητα να κυμαίνεται από 3,7% στα 10 χρόνια για το λέμφωμα της οριακής ζώνης (EMZL) εώς 19,3% στο λεμφοπλασματοκυτταρικό λέμφωμα (LPL)/Μακροσφαιριναιμία Waldenström (WM).
Ακόμα πιο σημαντικό ρόλο όμως φαίνεται να παίζει ή πρώιμη εξέλιξη της νόσου ή η σύντομα εμφανιζόμενη ανάγκη επαναχορήγησης θεραπείας στους 24 μήνες από τη διάγνωση (EFS24). Η πιθανότητα θανάτου που σχετίζεται με λέμφωμα σε σύγκριση με ασθενείς χωρίς αυτά τα χαρακτηριστικά είναι 19,1% έναντι 5,1% αντίστοιχα. Πάντως τα μη σχετιζόμενα με λέμφωμα ποσοστά θανάτου ήταν συγκρίσιμα σε ασθενείς με ή χωρίς πρώιμα συμβάντα (11,0% έναντι 15,3%, αντίστοιχα).
Συμπερασματικά, η πιο κοινή αιτία θανάτου σε αυτά τα λεμφώματα κατά την πρώτη δεκαετία μετά τη διάγνωση, ΔΕΝ είναι το ίδιο το λέμφωμα. Η εξέλιξη νόσου ή η επανάληψη της θεραπείας μέσα στα πρώτα 2 χρόνια από τη διάγνωση (πλέον γνωστό κι ως POD24) είναι ένας ισχυρός δυσμενής προγνωστικός παράγοντας για κίνδυνο θανάτου, κι αυτό έχει επαληθευθεί από διαφορετικές μελέτες.
Τι γίνεται όμως με το πλέον συχνό χαμηλού βαθμού κακοήθειας οζώδες λέμφωμα που δεν συμπεριλήφθηκε στην έρευνα; Τα στατιστικά δεν είναι συγκρίσιμα, και τα δεδομένα που έχουμε στην διάθεση μας για το οζώδες είναι διαφορετικά (δυστυχώς!). Εκεί το λέμφωμα παραμένει η πρώτη αιτία θανάτου στην δεκαετία, κι εν μέρει αυτό οφείλεται στην τάση που έχει ο συγκεκριμένος υπότυπος να εκτρέπεται σε πιο επιθετική νόσο. Αυτά σε επόμενο post.
