Μέχρι και τα τέλη Μαρτίου, 79 περιπτώσεις μιας σπάνιας εντόπισης και χαρακτηριστικών θρόμβωσης αναφέρθηκαν στην Αγγλία, σε άτομα που είχαν λάβει το εμβόλιο της Astra Zeneca, όλες σχεδόν αποκλειστικά σε γυναίκες κάτω των 60 ετών. Αυτά τα περιστατικά δεν έχουν καμία σχέση με τις κλασικές θρομβοφιλικές καταστάσεις που διερευνούμε σε περιπτώσεις θρόμβωσης, ούτε με κληρονομική ή επίκτητη προδιάθεση. Συγκρίσεις κυκλοφόρησαν και δημοσιεύτηκαν, μεταξύ του εμβολίου και των κλασσικών αντισυλληπτικών που επίσης συντελούν σε θρόμβωση με συχνότητα 1 στις 1000 γυναίκες που τα χρησιμοποιούν. Αντίστοιχα, η συχνότητα μετά από την πρώτη δόση του εμβολιασμού δεν ξεπερνά το 1 συμβάν για κάθε 250,000 δόσεις.
Αλλά οι διαφορές δεν περιορίζονται εδώ. Με το εμβόλιο της AstraZeneca, οι θρόμβοι συνοδεύονται από το παράδοξο του χαμηλού αριθμού αιμοπεταλίων. Στην πραγματικότητα, είναι μόνο 2-3 και πολύ συγκεκριμένα τα αιματολογικά νοσήματα που πετυχαίνουν αυτόν τον εκ πρώτης όψεως αντιφατικό συνδυασμό, χαμηλών αιμοπεταλίων και θρομβώσεων. Τα αιμοπετάλια είναι τα μικρότερα κύτταρα στην κυκλοφορία μας. Από τον μυελό, ταξιδεύουν οπουδήποτε στον οργανισμό υπάρχουν τραυματισμένα αγγεία, και συμμετέχουν στην πήξη και στην διόρθωση της βλάβης του τοιχώματος ώστε να αποφευχθεί τυχόν διαφυγή αίματος. Άρα σχεδόν πάντα, καταστάσεις που προκαλούν χαμηλά αιμοπετάλια (δηλαδή θρομβοπενία), προάγουν αιμορραγική διάθεση, μιας και υπάρχει έλλειψη στον οργανισμό του βασικού συστατικού της πήξης του αίματος.
Σε αυτά τα λίγα περιστατικά λοιπόν που έλαβαν την πρώτη δόση του εμβολίου AstraZeneca , ένας νέος τύπος θρομβοπενίας – vaccine-induced prothrombotic immune thrombocytopenia (VIPIT) –σχετίζεται με θρόμβωση σε ένα συγκεκριμένο σημείο του εγκεφάλου. Πριν φύγει το αίμα από τον εγκέφαλο στην πορεία του για επιστροφή στις μεγάλες φλέβες του σώματος, παροχετεύεται σε έναν συγκεκριμένο χώρο που λέγεται φλεβώδης κόλπος. Εκεί λοιπόν, συγκολλήσεις αιμοπεταλίων που προκαλούν θρόμβους, θα φράξουν την έξοδο του αίματος, και θα δημιουργήσουν αρνητική πίεση που οδηγεί σε ανάστροφη διαφυγή αίματος και βλάβες που παρομοιάζουν αιμορραγικό εγκεφαλικό επεισόδιο.
4 με 20 μέρες μετά τον εμβολιασμό είναι η κλασική περίοδος εμφάνισης αυτού του φαινομένου. Ο μηχανισμός έχει πολλά κοινά με την περίπτωση θρομβοπενίας και θρόμβωσης από ηπαρίνη (HITΤ), και η βάση του είναι η ανοσολογική διέγερση με σχηματισμό αντισωμάτων.
Υπενθυμίζουμε ότι η ίδια η λοίμωξη από COVID19 προκαλεί θρομβοπενία στο 41% των θετικών ασθενών, ποσοστό που φτάνει μέχρι και στο 95% όσων έχουν σοβαρή νόσο. Ο μηχανισμός δεν είναι ξεκάθαρος, αλλά πιθανότατα εμπλέκει τόσο καταστολή μυελού, όσο και περιφερική κατανάλωση αιμοπεταλίων σε επιδιόρθωση βλαβών σε πνεύμονες και άλλα όργανα. Ισχαιμικά έμφρακτα σε διάφορα όργανα έχουν επίσης περγιραφεί, προκαλώντας από οργανική ανεπάρκεια μέχρι και θάνατο. Είναι πλέον σαφέστατο ότι η λοίμωξη από COVID19 δημιουργεί το πιο προθρομβωτικό περιβάλλον από κάθε άλλη ιογενή πνευμονία.
Άρα; Που καταλήγουμε; Η ανησυχία του κόσμου είναι κατά συντριπτικό ποσοστό αποτέλεσμα κακής ή πλημμελούς πληροφόρησης αμφιβόλου προέλευσης, που έρχεται να καλύψει το κενό της επίσημης και υπεύθυνης ενημέρωσης. Είναι σαφώς ασφαλέστερο να κάνουμε το εμβόλιο από το να θέσουμε εαυτούς και άλλους στον κίνδυνο λοίμωξης. Ιστορικό προηγηθείσας θρόμβωσης ή θρομβοφιλία δεν επηρεάζει ούτε αυξάνει κάποιον κίνδυνο και δεν θα πρέπει να μας απασχολεί.
ΥΓ. Τις τελευταίες ώρες μαθαίνουμε ότι και το εμβόλιο της Johnson & Johnson εμπλέκεται σε περιπτώσεις θρόμβωσης. Περίεργο; Μάλλον όχι τόσο. Όπως και της Astra Zeneca, έτσι και αυτό είναι εμβόλια που βασίζονται σε πλατφόρμα αδενοϊού, σε αντίθεση με τα mRNA εμβόλια των Pfizer/Moderna. Αναμένουμε περισσότερα.
