Οι μεταμοσχεύσεις μυελού των οστών, ακρογωνιαίας σημασίας για τη θεραπεία ασθενειών όπως η οξεία λευχαιμία, αποτελούν ιατρικό ορόσημο με περισσότερες από έξι δεκαετίες ιστορίας. Αν και αποτελεσματικότατη, η πρόκληση έγκειται στην υψηλή θνησιμότητα σχετιζόμενη με την διαδικασία της μεταμόσχευσης. Στο πλαίσιο αυτό, η λεπτομερής ανάλυση είναι καθοριστικής σημασίας πριν ληφθεί η τελική απόφαση σχετικά με την καταλληλόλητα κάθε υποψήφιου ασθενούς να υποβληθεί στην διαδικασία.
Μια ομάδα ερευνητών από το IDIBELL και το Καταλανικό Ινστιτούτο Ογκολογίας, με επικεφαλής τον Alberto Mussetti μαζί με τη βιοστατιστικολόγο Blanca Rius-Sansalvador, προχώρησε σε κάτι σημαντικό και πρωτοποριακό. Χρησιμοποιώντας αλγόριθμους τεχνητής νοημοσύνης, ανέλυσαν δεδομένα από 33.927 ασθενείς με αιματολογικούς καρκίνους που υποβλήθηκαν σε μεταμοσχεύσεις μεταξύ 2010 και 2019, με στόχο την ανάπτυξη ενός νέου προγνωστικού μοντέλου. Η μελέτη, που δημοσιεύτηκε πολύ πρόσφατα στο περιοδικό Bone Marrow Transplantation και η οποία έλαβε υπόψη τόσο τη θνησιμότητα που σχετίζεται με τη μεταμόσχευση όσο και τη συνολική επιβίωση, κατάφερε να οδηγήσει σε μια αποτελεσματική διαβάθμιση του κινδύνου. Έτσι, ακόμα και σε περιπτώσεις μεταμοσχεύσεων με απλοταυτόσημους δότες (μέλη οικογένειας με συμβατότητα μεταξύ 50% και 70% δηλαδή), όπου προηγουμένως δεν ήταν δυνατές οι προβλέψεις, πλέον αυτό ξεπερνιέται. Σύμφωνα με το νέο αυτό μοντέλο, στις πιο ευνοϊκής πρόγνωσης περιπτώσεις, η διετής επιβίωση φτάνει στο εντυπωσιακό 87%, σε τεράστια αντίθεση με τις πιο δυσμενούς πρόγνωσης περιπτώσεις, όπου η επιβίωση κυμαίνεται στο 7%.
Ωστόσο, αν και η χρήση τεχνητής νοημοσύνης επιτρέπει εξατομικευμένη διαβάθμιση κινδύνου, η τοξικότητας πριν από τη μεταμόσχευση δεν έχει βελτιωθεί ιδιαίτερα όσο αναφορά την ακρίβεια στην πρόβλεψη της. Για αυτούς τους λόγους, ο Mussetti τονίζει ότι ”τα αποτελέσματα που προκύπτουν από την ταξινόμηση σε ένα προγνωστικό σκορ, δεν πρέπει από μόνα τους να αποτελούν λόγο αποκλεισμού ασθενών από μια δυνητικά σωτήρια προσέγγιση όπως η μεταμόσχευση”. Οι προβλέψεις που αφορούν μελλοντικά συμβάντα δεν είναι ποτέ απόλυτα ασφαλείς, ειδικά όταν το σύστημα είναι περίπλοκο και οι συνιστώσες πολλές. Βιολογικοί και κλινικοί παράμετροι σχετιζόμενοι με τον ασθενή πρέπει επίσης να λαμβάνονται υπόψη σε κρίσιμες αποφάσεις. Επομένως, η τελική απόφαση βρίσκεται στα χέρια του κλινικού ιατρού, απλά μπορεί να υποστηρίζεται πλέον από πιο σύγχρονα εργαλεία όπως αυτά που βασίζονται στην τεχνητή νοημοσύνη.
