Ξέρουμε τι πρέπει να κάνουμε για να μειώσουμε τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου. Κόβουμε το κάπνισμα, αποφεύγουμε τις επεξεργασμένες τροφές, γυμναζόμαστε, χάνουμε βάρος και κοιμόμαστε αρκετά. Αλλά τι θα συμβεί αν πολλά από αυτά που προκαλούν καρκίνο έχουν ήδη συμβεί στα πρώτα μας χρόνια, ή ακόμα χειρότερα, πριν γεννηθούμε;;;
Μια πρόσφατη μελέτη από το Brigham and Women’s Hospital και το Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ λέει ότι αυτό μπορεί να συμβαίνει, ειδικά σε καρκίνους που συμβαίνουν πριν από την ηλικία των 50 ετών (καρκίνοι πρώιμης έναρξης).
Το πιο σημαντικό εύρημα σε αυτή τη μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο Nature Reviews Clinical Oncology, είναι ότι όσοι γεννήθηκαν μετά το 1990 έχουν περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν καρκίνο πριν από την ηλικία των 50 ετών σε σχέση με εκείνους που γεννήθηκαν, για παράδειγμα, το 1970. Αυτό σημαίνει ότι οι νέοι θα επιβαρυνθούν πιο πολύ από τον καρκίνο σε σχέση με προηγούμενες γενιές, με τις αντίστοιχες αρνητικές επιπτώσεις σε υγεία, οικονομία και οικογένεια.
Αυτά στα οποία εκτιθέμεθα στα αρχικά στάδια της ζωής μας μπορεί να επηρεάσουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου αργότερα, και αυτή η μελέτη των τάσεων του καρκίνου εξετάζει πώς αυτοί οι παράγοντες μπορεί να επηρεάζουν τους πρώιμους καρκίνους. Ποιες είναι αυτά τα ερεθίσματα δεν είναι ακόμη πλήρως ξεκαθαρισμένο, αλλά σίγουρα συμμετέχουν η διατροφή, ο τρόπος ζωής, το περιβάλλον και τα μικρόβια που ζουν στο έντερό μας (το μικροβίωμα).
Μελετώντας μεγάλο αριθμό ασθενών, οι ερευνητές είδαν ότι οι διατροφικές συνήθειες και ο τρόπος ζωής διαμορφώνονται νωρίς στη ζωή του ατόμου. Αυτό φαίνεται στην παχυσαρκία όπου τα παχύσαρκα παιδιά είναι πιο πιθανό να γίνουν παχύσαρκοι ενήλικες. Καθώς η παχυσαρκία είναι ένας γνωστός παράγοντας κινδύνου για καρκίνο, συνάγεται ότι αυτοί οι ενήλικες είναι πιθανό να αναπτύξουν καρκίνο σε μικρότερη ηλικία, πιθανώς επειδή έχουν εκτεθεί στον παράγοντα κινδύνου για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.
Φυσικά, ορισμένοι από αυτούς τους πρώιμους καρκίνους εντοπίζονται λόγω καλύτερων προγραμμάτων προσυμπτωματικού ελέγχου και έγκαιρης διάγνωσης, γεγονός που συμβάλλει στους αυξανόμενους αριθμούς νέων καρκίνων που διαγιγνώσκονται ετησίως, παγκοσμίως. Αλλά αυτό από μόνο του δεν λέει όλη την αλήθεια.
Οι καρκίνοι πρώιμης έναρξης έχουν διαφορετική γενετική ταυτότητα, χαρακτηριστικά και υπόβαθρο σε σύγκριση με τους καρκίνους που εμφανίζονται αργότερα στην πορεία της ζωής μας, και είναι πιο πιθανό να βρίσκονται σε ήδη προχωρημένο στάδιο από την διάγνωση κιόλας. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να χρειάζονται διαφορετικούς τύπους θεραπείας και μια πιο εξατομικευμένη προσέγγιση, προσαρμοσμένη στην ηλικία του ασθενούς τη στιγμή που εμφανίστηκε ο καρκίνος.
Η μελέτη Brigham εξέτασε 14 καρκίνους και διαπίστωσε ότι τόσο η γενετική σύνθεση του καρκίνου όσο και η επιθετικότητα και εξάπλωση των καρκίνων ήταν διαφορετική σε ασθενείς που τον εμφάνισαν πριν από την ηλικία των 50 ετών σε σύγκριση με εκείνους που ανέπτυξαν τον ίδιο τύπο καρκίνου μετά την ηλικία των 50 ετών.
Αυτό φαινόταν να είναι πιο εμφανές σε κάποιους τύπους καρκίνων του γαστρεντερικού (παχέος εντέρου, παγκρέατος, στομάχου). Μια πιθανή εξήγηση για αυτό σχετίζεται με τη διατροφή και το μικροβίωμα μας.
Τα βακτήρια του εντέρου μεταβάλλονται από δίαιτες με υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη, αντιβιοτικά και με τον θηλασμό. Και καθώς τα πρότυπα αυτών των συνηθειών αλλάζουν στην κοινωνία με την πάροδο του χρόνου, το ίδιο συμβαίνει και με τα βακτήρια στο έντερο μας. Αυτό μπορεί να υποστηρίξει την εφαρμογή των φόρων για τη ζάχαρη, όπως συνιστάται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας.
Εάν τα υγιή κύτταρα μας είναι προγραμματισμένα από την ενδομήτριο ζωή, το ίδιο ισχύει και για τα κύτταρα που θα προκαλέσουν καρκίνο αργότερα. Η διατροφή της μητέρας, η παχυσαρκία και οι περιβαλλοντικές εκθέσεις, όπως η ατμοσφαιρική ρύπανση και τα φυτοφάρμακα, είναι γνωστό ότι αυξάνουν τον κίνδυνο χρόνιων ασθενειών και καρκίνων. Αντίθετα, ο σοβαρός περιορισμός στην πρόσληψη τροφής -στέρηση / υπερέμεση – κατά την εγκυμοσύνη αυξάνει τον κίνδυνο καρκίνου του μαστού στους απογόνους.
Ως αιματολόγος, αντιμετωπίζουμε ασθενείς με πολλαπλό μυέλωμα, που είναι ένας δύσκολα ιάσιμος καρκίνος του αίματος που συνήθως προσβάλλει ασθενείς άνω των 70 ετών. Τα τελευταία χρόνια, έχει αυξηθεί ο αριθμός των νεότερων ατόμων που διαγιγνώσκονται με αυτή την νόσο παγκοσμίως, που μόνο εν μέρει εξηγείται από τον καλύτερο και τακτικότερο προληπτικό έλεγχο. Αυτή η μελέτη επισημαίνει την παχυσαρκία ως σημαντικό παράγοντα κινδύνου για πρώιμη διάγνωση του μυελώματος, αλλά σαφώς, υπάρχουν άλλοι παράγοντες κινδύνου που δεν έχουν ακόμη έρθει στην επιφάνεια.
Αυτά είναι τα πρώτα βήματα στο να κατανοήσουμε, και κατά συνέπεια να εφαρμόσουμε στρατηγικές πρόληψης, τις συνήθειες και τους παράγοντες αυτούς που στην αρχή της ζωής θα επιβαρύνουν τη μετέπειτα υγεία μας και τις μελλοντικές γενιές.
